top of page

Kamienica "Donatol" przy ulicy Kopernika 3 w Wąbrzeźnie

Prace nad konserwacją "Donatolu" rozpoczęliśmy dnia 10.marca.2016 roku, natomiast zakończyliśmy 20.kwietnia.2016 roku. Opis ogólny budynku: Budynek którego elewacja frontowa jest przedmiotem opracowania zlokalizowany jest w południowej części ulicy Kopernika w pobliżu skrzyżowania z ulicą Królowej Jadwigi i Mickiewicz. Elewacja frontowa jest elewacją północną posesji. Budynek posiada trzy kondygnacje naziemne, piwnice oraz strych. Obiekt został wzniesiony na początku XX wieku w technologii tradycyjnej- ściany murowane z cegły ceramicznej, stropy drewniane i stalowo-ceramiczne, Wysokość budynku od poziomu chodnika do poziomu attyki wynosi 14,75m, szerokość elewacji frontowej w poziomie chodnika wynosi 19,80m. Opis historii budynku: Budynek, którego elewacja frontowa jest przedmiotem opracowania został wzniesiony wraz z zabudowaniami gospodarczymi i stajnią w 1903 roku przez ówczesnego właściciela nieruchomości o nazwisku Donat. Początkowo na parterze budynku- kamienicy zlokalizowana była restauracja, zaś na piętrach pokoje hotelowe, salony do wynajmowania na przyjęcia rodzinne oraz mieszkanie właściciela. Kamienica otrzymała wówczas nazwę "Donatol", która została umieszczona na pseudo- froncie wkomponowanym w attyke budynku. W roku 1924 nieruchomość została kupiona przez Kazimierza Wietrzyńskiego i jego żone Wandę z Nadolnych. W obiektach gospodarczych została uruchomiona produkcja leków ziołowych i kosmetyków, na parterze i w piwnicy kamienicy prowadzono spedycje wyrobów. Piętra budynku zostały przeznaczone na mieszkanie dla właścicieli i ich dzieci. Do II-giej wojny światowej zakład produkcyjny rozwinął się w fabrykę chemiczną-produkującą około 75 wyrobów i zatrudniającą do 80 pracowników. Po wkroczeniu wojsk niemieckich, właścicieli posesji wysiedlono, budynek został przejęty przez hitlerowców, którzy urządzili w nim biura władz okupacyjnych. W piwnicach przetrzymywano czasowo ludzi wywożonych na przymusowe roboty do III Rzeszy. Po zakończeniu II wojny światowej w budynku miał siedzibę Urząd Ziemski, który zajmował się przejmowaniem gospodarstw poniemieckich na ziemiach odzyskanych i przekazywaniem ich repatriantom. Właściciel posesji Kazimierz Wietrzyński wraz z córką Joanną został wywieziony w głąb Rosji gdzie zmarł, córce udało się wrócić do Polski. Od 1950 roku w kamienicy ulokowano internat dla młodzieży męskiej uczącej się w szkołach zawodowych w Wąbrzeźnie w budynkach gospodarczych urządzono kuchnię oraz stołówkę szkolną. Właścicielami nadal pozostała rodzina Wietrzyńskich, która mieszkała w małym mieszkaniu urządzonym na drugim piętrze kamienicy. Szkoły, które dzierżawiły pomieszczenia płaciły właścicielom symboliczny czynsz. Od września 1964 roku w budynku zorganizowane zostało samodzielne Technikum Chemiczno-Mechaniczne, na parterze zlokalizowane zostało laboratorium chemii organicznej i nieorganicznej, na piętrach znajdowały się sale lekcyjne. W roku 1971 po połączeniu Techniku Chemiczno-Mechanicznego i Zasadniczej Szkoły Zawodowej na parterze budynku zorganizowano małą sale gimnastyczną, na piętrach pozostały sale lekcyjne. W 1991 roku rozwiązano umowę dzierżawy z właścicielami i technikum zostało przeniesione do dawnego budynku internatu na ulicy Staszica. W roku 1994 parter budynku został wydzierżawiony na działalność handlową prowadzoną pod nazwą Dom Towarowy Donatol. W 1995 roku nieruchomość została przez właścicieli sprzedana dzierżawcy, który prowadził w niej działalność handlową do września 2004 roku. Po zakończeniu prowadzenia działalności gospodarczej, obecny właściciel prowadził systematyczne prace mające na celu adaptację wnętrz kamienicy na lokale mieszkalne.

Opis elewacji frontowej: Budynek został zaprojektowany i wzniesiony w stylu historyczno - eklektycznym. Elementy wystroju elewacji oparto na formach klasycystycznych i barokowych, część wystroju posiada cechy secesyjne- faliście płynne linie i organiczne formy roślinne. Elewacja posiada osiem osi wydzielonych pilastrami oraz niesymetrycznie umieszczony akcent w postaci wykuszu z symetrycznymi balkonami na pierwszym piętrze pierwszej osi. W poziomie parteru masywne boniowanie. okna i drzwi wejściowe zwieńczone są łukami z akcentowanymi zwornikami- drzwi w skrajnej osi wschodniej zwieńczone portalem o wystroju secesyjnym z owalnym sześciopodziałowym oknem. Elementy secesyjne na elewacji można wyróżnić także na podokiennikach na pierwszym piętrze, fragmentach zachowanych naczółków okiennych i psełdo - frontonie wydzielonym z attyki budynku. Na pierwszym i drugim piętrze naczółki okienne poziome ozdobione z delikatnym obramowaniem otworów okiennych. Naczółki zdobione ornamentami roślinnymi z centralnie umieszczonymi w kształcie twarzy. Podobnie zdobione są czoła kroksztynów wspierających wykusz. Elewacja zwieńczona jest niską attyką ozdobioną wazonami. Attyke przecina psełdo - fronton zdobiony motywem roślinnym z centralnie umieszczonym owalnym kartuszem z napisem Donatol, nad kartuszem zlokalizowana ozdoba w kształcie twarzy kobiety, pod kartuszem maszkaron w kształcie stylizowanej głowy lwa. Stolarka okienna drewniana w całości oryginalna. Na pierwszym i drugim piętrze okna skrzynkowe dwurzędowe. dwudzielne ze ślemieniem. Na parterze okna trójpodziałowe o półkolistym nadślemieniu. Drzwi na elewacji frontowej z bogato zdobionymi płycinami, od strony wschodniej jednoskrzydłowe - pełne, od strony zachodniej dwuskrzydłowe z przeszkleniem i półkolistym naświetleniem.


bottom of page